ich e jonk menneke war, warre ter in Heusde oppe Voort twie gulle; de jong gul enne aa gul, mer dij jong gul es intusse oog al een aa gul want dij es ader as ich en men klèènkinner dij zije altèèt dat ich al nen hule aa mins zen.  De aatste gul oppe Voort es de Sint-Willibrordus gul.  Ze weten nie zjust hoe aat dat dij es mer ze mot gesticht zen vur 1605 want de 19de juni 1955 hemme ze hun 350ste verjouardaag gevierd, mer ze kunne ter oog endige joare lengst zitte.

Pas noa vèètienhonnerd es men op sommige plakke begost be vuurwapes of kerbijnschiete.  De schuttersgulle warre ter in tbegin allien mer inne stad mer vanaf de zestinde ieuw kwampe ter oog mier en mier oppe boate.  Egelek woorte dij opgericht vur de bescherming vanne stad en vanne dèrpe. Dij schutters en dij gulle krege oog geld uit de stadskas vanne stadsmagistroat en oog een plak vur te oefene.  Vur da geld te blèève krège moste ze iene kier per joar bewijze oan de schepenen dat ze koste schiete.  Ich hem oeit es erges gelièze dat doauit het keuningsschietes ontsten es.  Noa de loatere middelieuwen is de schutterij mier en mier een vrijetèèds amuzement gewore.  Ge wit wèl e, zoe iets vur tuis weg te zen en pinte te pakke.  Keuningsschiete doen ze nog elk joar en iene dièn drij joar achterien keuning es diè krecht de titel van Keizer.

De jong gul oppe Voort, dij es gesticht op 11 juli 1945 dor een 15-tal jong manne.  Fèèftig joar ieder war ter oog al es zoe een gul opgericht dor endige jong manne mer doa es nie vool van euvergeschote en ze hemme doa niks nemie van trug gevonne, allien de naam war nog gekend en daan hemme ze diè naam mer euvergenome en da war de O.L. Vrouwe-Gilde.  De gulle dij ter warre dij warre oog hiel erg be de kerk verbonnen want ze haan allemoal ne petroenheilege en vool haan oog een kapel.

De Sint-Sebastiaangul in Hal dij zo gesticht zen in 1946 dor een drijtal maan dij teveure be een aner gul warre mer dij vonte dat ze in Hal een gul moste stichte.  De ieste wip zen ze snachs inne bosse ant Koersels kapeleke gen pikke en hemmen ze achter inne hoof van ien van dij manne gezatte.  De boge dij makte ze zelf en dij kwampe uit de bosse va Vogelsank.  De pijle dij makte ze oog zelf en doaveur woord honshoot gebruekt.  Da war goe recht hoot en nie te licht.  Zoe zen ze gestart en dij gul bestiet oog nog altèèt.

Toen ik een jong manneke was, waren er in Heusden op de Voort twee gilden.  De jonge gilde en de oude, maar die jonge gilde is intussen ook al een oude gilde want die is ouder als ik en mijn kleinkinderen zeggen altijd dat ik een hele oude man ben.  

De oudste gilde op de Voort is de Sint Willibrordusgilde.  Ze weten niet juist hoe oud dat die is, maar ze moet gesticht zijn voor 1605 want de 19de juni 1955 hebben ze hun 350ste verjaardag gevierd, maar ze kunnen er ook enkele jaren naast zitten. 

Pas na veertienhonderd is men op sommige plaatsen begonnen met vuurwapens of karabijn schieten.  De schuttersgilden waren er in het begin alleen maar in de stad, maar vanaf de zestiende eeuw kwamen er ook meer en meer op het platteland.  Eigenlijk werden die opgericht voor de bescherming van de stad en de dorpen.  Die schutters en die gilden kregen ook geld van de stadskas van de stadsmagistraat en ook een plaats om te oefenen.  Voor dat geld te blijven krijgen, moesten ze een keer per jaar bewijzen dat ze konden schieten.  Ik heb ooit eens gelezen dat daaruit het koningsschieten ontstaan is.  Na de late middeleeuwen is de schutterij meer en meer een vrijetijdsamusement geworden.  Ge weet wel, zo iets voor thuis weg te zijn en pinten te gaan pakken.  Koningsschieten doen ze nog ieder jaar en iemand die drie jaar na elkaar koning is, krijgt de titel van Keizer.

De jonge gilde op de Voort is gesticht op 11 juli 1945 door een 15-tal jonge mannen.  Vijftig jaar eerder was er ook al één zo een gilde opgericht door enkele jonge mannen maar daar is niet veel van overgebleven en ze hebben daar niets meer van teruggevonden.  Alleen de naam was nog gekend en dan hebben ze die maar overgenomen en dat was de O. L. Vrouw-gilde.  De gilden die er waren, waren ook allemaal heel erg met de kerk verbonden want die hadden ook allemaal een patroonheilige en velen hadden ook een kapel.

De Sint Sebastiaan Gilde in Hal zou gesticht zijn in 1946 door een drietal mannen die voordien bij een andere gilde waren, maar die vonden dat ze in Hal ook een gilde moesten stichten.  De eerste wip zijn ze ’s nachts in de bossen aan het Koersels Kapelletje gaan stelen en hebben ze achter in de hof van een van die drie mannen gezet.  De bogen maakten ze zelf en die kwamen uit de bossen van Vogelsanck. De pijlen maakten ze ook zelf en daarvoor werd sporkehout gebruikt.  Dat was goed recht hout en niet te licht.  Zo zijn ze gestart en die gilde bestaat ook nog altijd.

Wigo